Po projekcie — co dalej?

Chyba nie było w historii tego ośrodka kultury takiego projektu, który, zamiast zakończyć się tradycyjnie 31 grudnia, zaczął nabierać mocy i żyć własnym życiem. Zadanie, w ramach którego powstała niniejsza strona internetowa, dopiero się zaczyna.

Co udało się dokonać? Zidentyfikowaliśmy wszystkie rejestrowane od ponad 50 lat materiały z badań folkloru tanecznego i muzycznego Suwalszczyzny, realizowane przez krajowe ośrodki badawcze i naukowe. Udało się zdigitalizować całe zbiory z warszawskich i poznańskich archiwów. Można powiedzieć, że ocaliliśmy nasze dziedzictwo, wysiłkiem własnym, własnymi środkami i pomocą finansową Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Z poszukiwań, wszelkich dostępnych źródeł.

Z poszukiwań, wszelkich dostępnych źródeł.

Ten wysiłek był ogromny. Nie było to zadanie typowe dla ośrodka kultury, realizującego jak maszyna zadania bieżące: edukację mieszkańców (idącą w tysiące dusz rocznie), koncerty, spektakle, festiwale, i zamykającego to w kilkudziesięciostronicowe sprawozdania doroczne. Zdobywaliśmy pierwsze doświadczenia. Żmudnie wypracowywaliśmy metodologię współpracy z pracownikami innych działów SOK-u, wcinając się w ich zadania bieżące i odbierane nadgodziny kolegów, cierpliwie objaśniając kierownikom istotność przedkładanych zadań, niecierpliwie dopominając się, kiedy pocięte, kiedy przekonwertowane, kiedy nagrane…  Poganialiśmy sami siebie: czy już odsłuchane, czy już napisane, opracowane, naznaczony minutaż? Czy dobrze zamieszczone, czy czytelne, czy już naniesione poprawki? Przecieraliśmy ścieżki do instytucji, firm, którym zlecano prace techniczne. Razem gromadziliśmy sprzęt potrzebny do digitalizacji własnych zasobów. Wypracowaliśmy mocne merytoryczne kontakty z badaczami, ekspertami w dziedzinie folkloru, choreotechniki, etnomuzykologii i teraz współpracujemy z wybitnymi specjalistami, dla których praca w zespole projektowym nie była tylko zleceniem. Obecnie to nasi sprzymierzeńcy i silne wsparcie naszych działań popularyzatorskich na prowincji.

Czuliśmy satysfakcję, jak widzieliśmy, że efekty naszych prac zatrzymały przy internetowej stronie Bardzo Zajęte Osoby, jak na przykład główną księgową SOK-u. Kronikarz tego dzieła łapczywie zbierał głosy uznania od znanych i nieznanych ludzi z zewnątrz. Kim ONI są? Wrażliwcami, którzy głęboko rozumieją sens pracy w kulturze — nie tylko doraźnej.

Humaniści projektowi intuicyjnie zaczęli budować zręby Suwalskiego Archiwum Kultury.

 

Czego dokonano

Udało się opracować i opublikować na niniejszej stronie najbardziej wartościowe, wybrane fragmenty tego ogromnego zbioru muzyczno-tanecznego. Ukazujemy to w działach:

Dla Suwalszczyzny:

  • Muzyka — lista pozyskanych nagrań z Warszawy, Poznania, wybrane pliki do posłuchania, a także nagrania wideo ze zbiorów własnych
  • Tańce — opisy tańców plebejskich, salonowych i narodowych, szczególnie tych, które tańczono na Suwalszczyźnie w XIX i początkach XX wieku. Do opisów dołączono archiwalne zdjęcia oraz nagrania, jakie udało się zdigitalizować w ramach tego projektu
  • Obrzędy — nieplanowany wcześniej dział, który mieści podjęte z archiwów rejestracje wideo obrzędowości funkcjonującej na Suwalszczyźnie
  • Zespoły — zespoły ludowe działające na Suwalszczyźnie — informacje, dokonania, kontakt
  • Twórcy ludowi — informacje o twórcach i rękodzielnikach, jakich można spotkać na suwalskich jarmarkach
  • Rzemiosła — dwie gałęzie rzemiosł ludowych: tkactwo i garncarstwo, bogato ilustrowane materiałem z muzeów etnograficznych w Białymstoku, Warszawy i Torunia

Dla Suwałk:

  • Przedwojenne Suwałki — materiały, jakie zgromadzono i wykłady, które zorganizowano w czasie trwania projektu
  • Tradycja w praktyce — warsztaty taneczne, kursy, potańcówki — aktualna oferta dla mieszkańców i relacje z minionych
  • Bal w Resursie Obywatelskiej — widowisko taneczno-teatralne Zespołu Pieśni i Tańca „Suwalszczyzna”, zrealizowane w ramach projektu jako kontekstowa rekonstrukcja lokalnych tradycji tanecznych. Relacje z występów i zapowiedzi.

 

Co dalej?

Cele na najbliższe lata (lista niezamknięta!) — opracować całość tego zbioru, podjąć zadanie wydawnictwa płytowego. Opracować zarejestrowaną muzykę, tańce i zabawy, aby przywrócić je do obiegu tradycji. Zdigitalizować i stopniowo opracowywać kolejne z ponad setki taśm wideo, jakie mamy w zbiorach własnych, z rejestracją obrzędów, tańców, imprez folklorystycznych, które już same w sobie są historią kultury regionu. Opisać używane w regionie instrumenty muzyczne. I wreszcie — upowszechniać i udostępniać, uczyć, przywracać tradycję — współczesności.

Po co to robić? Dla tych, co jeszcze nie rozumieją, pisaliśmy o tym tutaj.

Tego zadania nie da się zrealizować wyłącznie we własnym zakresie. Potrzebny jest ogromny długofalowy plan działań wokół odzyskiwania tożsamości, sklejenia przeciętej pamięci zbiorowej, zamkniętej na razie w szafie. W tym planie znaleźć się powinny zarówno zredagowanie odpowiednich zapisów w dokumentach statutowych naszego ośrodka kultury, w lokalnej strategii rozwoju kultury naszego miasta, jak i konkretne zadania przydzielone pracownikom i instruktorom; zarówno działania przygotowawcze, które możemy wykonać sami, jak i zaangażowanie zewnętrznych ekspertów, którzy podejmą się dzieła opracowania naukowego tych materiałów, aby Suwalszczyzna zyskała należne miejsce na mapie regionów etnograficznych Polski.

Ale jeszcze wiele przed nami wysiłku promocyjnego, aby każdy, kto może pomóc w tej pracy, nie tylko zrozumiał doniosłość, ale i poczuł się dumny, że może coś to tego — ponadjednostkowego i ponaddoraźnego — interesu wnieść coś od siebie.

 

I tutaj właśnie jest miejsce na

podziękowania

wszystkim osobom i instytucjom, które w ciągu minionych dwóch lat wniosły swój wkład do wspólnej pracy ocalenia dziedzictwa Suwałk i Suwalszczyzny. Podziękowania niech zechcą przyjąć:

Suwalski Ośrodek Kultury
— za to, że zaufał sam sobie w ciemno, że warto i porwał się na — zdawałoby się — nieosiągalne

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
— za dostrzeżenie projektu i 2-letni grant finansowy

Instytut Sztuki Państwowej Akademii Nauk w Warszawie
w szczególności wicedyrektor prof. Ewa Dahlig-Turek
i kierownik Archiwum Fonograficznego mgr Jacek Jackowski
— za udostępnienie zbiorów i życzliwą współpracę

Katedra Muzykologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu
w szczególności kierownik prof. dr hab. Ryszard Wieczorek
i dr Łukasz Smoluch — za udostępnienie zbiorów i życzliwą współpracę

Jarosław Wojciechowski
choreograf, reżyser widowiska „Bal w Resursie Obywatelskiej 1914 r.” Zespołu Pieśni i Tańca „Suwalszczyzna”
— za wiarę w nas, zawsze dyżurną gotowość pomocy konsultacyjnej; za twórcze poszukiwanie dla nas
najlepszych pomysłów choreograficznych i reżyserskich oraz upór w przekonywaniu nas do scenicznej
(bardziej atrakcyjnej) wersji niektórych rozwiązań

Krzysztof Krzesicki
kapelmistrz Zespołu Pieśni i Tańca „Suwalszczyzna”, autor aranżacji muzycznych do widowisk zespołu
— za pracowitość, podgrzewanie atmosfery i nieustane poszukiwanie najlepszych brzmień

dr Ignacy Ołów
chórmistrz Zespołu Pieśni i Tańca „Suwalszczyzna”, autor aranżacji wokalnych dla zespołu
— za pracowitość i niegasnącą wytrwałość w doskonaleniu naszych głosów
oraz pełną przejęcia obecność na występach

dr Tomasz Nowak
adiunkt w Katedrze Etnomuzykologii Uniwersytetu Warszawskiego
— za wspaniałą współpracę, poczucie humoru i zawsze życzliwą pomoc konsultacyjną

Jadwiga Koszutska
starszy kustosz Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie
— za fachową i długofalową współpracę, życzliwe wsparcie i kibicowanie powstającemu dziełu

Muzeum Okręgowe w Suwałkach
w szczególności dyrektor Jerzy Brzozowski
za życzliwość i pełne zrozumienie wspólnych potrzeb archeologii kulturowej
i dr Krzysztof Skłodowski
— za fachowe materiały, konsultacje i szybką pomoc w nagłych wypadkach… wydawniczych

Anastazja Kuźniecow
właścicielka Salonu Mody Anastazja
— za olbrzymie zaangażowanie rąk, oczu i serca w powstawanie dzieła ZPiT „Suwalszczyzna” i serdeczność okazywaną strudzonemu zespołowi realizacyjnemu

Ewa Przekop
mistrz tańca
— za cierpliwą i fachową lekcję postaw tanecznych

Krzysztof Mierzejewski Szymon Jasionowski
artyści fotografii
— za najlepsze zdjęcia Zespołu, za elegancję, zapał i prawdziwie koleżeńską współpracę

Bogusław Wasilewski
fotograf, filmowiec i artysta
— za zdjęcia i filmy oraz za osobisty wkład w wykreowanie roli historycznej

Piotr Kopciał
fotograf samotnik
— za brawurową pomoc w trudnych sytuacjach

Piotr Bagiński
właściciel Pizzerii-Galerii Rozmarino w Suwałkach
— za życzliwe i wspaniałe podejmowanie Zespołu szczodrymi poczęstunkami

Kinga Zdancewicz i Paula Szyszko
Studio Fryzur KIMM
— za zaangażowanie w stylizację historycznych fryzur naszych dziewcząt podczas premiery widowiska

Zakład Fotograficzny Foto Roszkowski 1947 r.
w szczególności Alicja Roszkowska, prezes Fundacji S.O.S.
za życzliwą i skuteczną pomoc w digitalizacji nagrań

firma CYJAN Jan Czerniecki
autor projektu niniejszej strony
— za stałe wsparcie techniczne i zaintreresowanie

media:
Polskie Radio Białystok w osobie red. Izy Kosakowskiej
portal NiebywałeSuwałki w osobie red. Iwony Danilewicz
— za autentyczne zainteresowanie Sprawą, zaangażowanie i nierutynowe dziennikarstwo

Koledzy z pracy
— za wspólną pracę i wszelkie przejawy życzliwości
w szczególności (w kolejności alfabetycznej):
Andrzej Adamin, artysta grafik
Anna Augustynowicz, etnograf logistyk
Paweł Bydelski, wideoklipowiec
Jarosław Choiński, informatyk
Jolanta Hinc-Mackiewicz, konsultant teatralny
Mieczysław Iwaszko, plastyk scenograf
Maciej Jurewicz, kierownik techniki
Bożena Kamińska, dyrektor
Karol Kisłowski, kierowca
Helena Kozłowska, etnograf
Mirosława Krymska, instruktor teatralny
Grzegorz Krzymiński, kierownik logistyki
Emil Kulbacki, muzyk wspomagający
Joana Łupinowicz, instruktor teatralny
Kamil Maczułajtys, operator komputerowy
Agnieszka Małka, kierownik promocji
Krzysztof Masłowski, specjalista z doświadczeniem
Krzysztof Niewulis, kierowca
Michaił Nikołow, instruktor tańca
Michał Ptaszyński, informatyk webmaster
Katarzyna Rainko, główna księgowa
Dariusz Sala, akustyk
Renata Skórkiewicz, tancerka
Dorota Skłodowska, kierownik wspierający
Anna Szafranowska, instruktor, biały śpiew
Grzegorz Świerzbin, akustyk
Bogdan Topolski, muzyk analityk
Agnieszka Tomaszewska, etnograf analityk

na końcu nasze duże Dzieci
Zespół Pieśni i Tańca „Suwalszczyzna”
który i tak jest wspaniały, ale
— za zaangażowanie, wytrwałość i ciężką pracę, solidarne wspieranie swojej kadry,
za pomoc techniczną tam, gdzie potrzebne były poszczególne kompetencje
oraz za autentyczną ciekawość i chęć poznawania swojej historii, dzięki czemu staliście się prawdziwymi przekaźnikami tradycji

i wreszcie

koordynator i kronikarz składa gratulacje i podziękowania swojemu umiłowanemu, choć czasem kłopotliwemu Zespołowi Projektowemu
Mirosławowi Nalaskowskiemu i Małgorzacie Wojdełko
inicjatorom i wykonawcom projektu
— za bezgraniczne oddanie swojej pracy
i oświadcza, że się na nich nie gniewa, że czasem musiał krzyczeć, bo to nie maszyny do digitalizacji, ale ci wspaniali Ludzie pomogli jemu i innym administratorom zrozumieć, że życie jest tu, gdzie wszystko się łączy i przenika, gdzie jedno działanie kulturowe wynika z drugiego, i rzeczą bezwarunkowo najważniejszą jest — odkrywać to i przekazywać dalej.
Co ważne… nie dokonało się to jednego wieczoru. Zrozumienie tego wszystkiego był to proces dochodzenia do prawdy. Proces Dochodzenia do Prawdy. O naszych korzeniach, sensie tego wszystkiego, o godnych szacunku poprzednikach, o źródłach miejsca, do którego jesteśmy przecież wszyscy przywiązani.

Dziękuję Wam! A teraz opisujcie dalej te nagrania, a ja będę pisał projekty 🙂

Piotr Kuczek.

Top