Anna Andruszkiewicz in memoriam
Koryfeusz śpiewu ludowego polsko-litewskiego pogranicza. Laureatka Nagrody im. Oskara Kolberga, Czterokrotna laureatka Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą. Bardzo lubiła śpiewać pieśni o niebanalnych tekstach. Pożegnaliśmy ją w czerwcu 2021 roku.
Region kulturowy –północna Suwalszczyzna
Anna Andruszkiewicz nauczyła się pieśni od swej mamy i babci oraz okolicznych śpiewaków (których w ostatnich trzydziestu latach nagrywała samodzielnie). Sama czterokrotnie (w 1991, 2001, 2009 i 2016 roku) zostawała laureatką kazimierskiego festiwalu (trzykrotnie drugie nagrody w kategorii śpiewak-solista, zaś na jubileuszowym 50. festiwalu w 2016 r. – otrzymała nagrodę pierwszą).
W maju 2016 roku otrzymała w Warszawie nagrodę szczególnej rangi (jako jedna z dwóch muzyków ludowych) – honorową nagrodę ogólnopolskiego festiwalu „Nowa Tradycja”.
W 2014 r. została uhonorowana prestiżowym brązowym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” przyznawanym przez Ministra Kultury.
W 2006 roku otrzymała medal 40-lecia kazimierskich festiwali.
Anna Andruszkiewicz otrzymała przed 20 laty indywidualne członkostwo w dziedzinie folkloru ogólnopolskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych.
W lipcu 2016r. (podczas Suwalskiego Jarmarku Folkloru) Zarząd Powiatu Suwalskiego wręczył Annie Andruszkiewicz honorowy medal im. hrabiego Ludwika Michała Paca.
W 2019 r. Anna Andruszkiewicz otrzymała najważniejszą dla twórców ludowych nagrodę – Nagrodę Oskara Kolberga. Wręczenie nagród nastąpiło w Zamku Królewskim w Warszawie. „Kultura ludowa jest jednym z fundamentów tworzących polską tożsamość” – powiedział wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński.
Podczas 54. Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą (29 sierpnia 2020) za zaśpiewanie pieśni ze swego repertuaru – Anna Andruszkiewicz otrzymała I nagrodę oraz honorową Basztę Kazimierską dla najbardziej zasłużonych artystów ludowych uczestniczących w kazimierskich festiwalach.
Kilkadziesiąt nagrań lokalnych pieśni w jej wykonaniu znajduje się w Archiwum Radiowego Centrum Kultury Ludowej (rejestrowane zarówno podczas kolejnych festiwali kazimierskich, jak i przez ekipę wyjazdową RCKL w jej domu).
Wiele nagrań znajduje się również w archiwum Instytutu Muzykologii poznańskiego UAM (zarejestrowane zostały podczas obozu etnomuzykologicznego w 1988 w Wiżajnach kierowanego przez profesorów Jana Stęszewskiego i Bogusława Linette). Więcej informacji o obozach badawczych tutaj.
Jej nagrania dostępne są m. in. w opublikowanej przez RCKL serii „Muzyka Źródeł” (CD nr 9- „Suwalszczyzna i Podlasie”. Na tym kompakcie zamieszczone są dwie pieśni w jej wykonaniu: ballada „Zaszumiała w sadeńku traweńka” oraz pieśń przedweselna „Ej pohulaj jeleniu”. Ostatnie rejestracje pieśni w jej wykonaniu (2017) znajdują się tutaj.
Przez ponad 20 lat prowadziła dziewczęcy zespół „Młode Jezioranki” z Wiżajn, które wielokrotnie (solowo bądź zespołowo) startowały z sukcesami w kolejnych kazimierskich festiwalach.
Annę Andruszkiewicz pochowano na cmentarzu w Wiżajnach. Żegnała ją rodzina, zespół śpiewaczy, który wychowała, zaprzyjaźnieni instruktorzy i władze gminy Wiżajny. W końcowej części ceremonii w słoneczne niebo uleciała jedna z ulubionych przez śpiewaczkę sierocych pieśni.
Poniżej kilka zdjęć, autorstwa etnografa Krzysztofa Snarskiego i muzykanta Małgorzaty Makowskiej.
