Tańce

Przedstawiamy tu tańce, jakie w XIX i na początku XX wieku tańczono na Suwalszczyźnie. Nie ulega wątpliwości, że najgłębszy ton taneczny dźwięczał z dzwonnic wiejskich – tańce plebejskie nadały unikalnego charakteru naszemu regionowi. Stąd obszerne opisy tańców wiejskich, z których kilka – oberek, kujawiak, polonez zwany „chodzonym” — przeniknęły do górnych sfer naszego społeczeństwa w ciągu wieków historii.

Drugi segment taneczny — mieszczański — miał swoje przedstawicielstwo w mieście gubernialnym, czyli w Suwałkach. Tu w latach 1911-1913 został wzniesiony budynek resursy obywatelskiej. Suwalska Resursa Obywatelska została otwarta 27 września 1913 r., ale pierwsze większe bale odbyły się dopiero w karnawale 1914 roku. Balujący nie mieli świadomości, że kilka miesięcy później większość krajów europejskich znajdzie się w stanie wojny… Wojna trwała 4 lata i zginęło w niej kilkanaście milionów ludzi. Był to koniec pewnej epoki, elitarnej, niepowtarzalnej, choć tanecznie zakorzenionej w określonej tradycji.

Gdzie taniec, tam zabawa. Drugi plan w widowisku „W podsuwalskiej oberży” ZPiT S„Suwalszczyzna”, 14.10.2010. Fot K. Mierzejewski

Gdzie taniec, tam zabawa. Drugi plan w widowisku „W podsuwalskiej oberży” ZPiT S„Suwalszczyzna”, 14.10.2010. Fot K. Mierzejewski

 

W ramach projektu dążymy do uprzystępnienia obydwu lokalnych tradycji, których źródeł poszukujemy z równą uwagą: muzyki i tańców Suwałk w wersji plebejskiej i jej kontekstowego przełożenia na wersję salonową. Praktycznym ukazaniem tej pracy jest – zaprezentowany 11 listopada 2015 roku – spektakl taneczno-teatralny „Bal w suwalskiej Resursie Obywatelskiej”, zrealizowany przez Zespół Pieśni i Tańca „Suwalszczyzna”. Dopełnieniem opisów jest dział „Tańce narodowe”, spinający klamrą historię najważniejszych polskich tańców.

 

Ilustracje wideo niektórych tańców pochodzą ze zdigitalizowanych w ramach niniejszego projektu nagrań realizowanych w latach 90. XX wieku na Suwalszczyźnie badań i poszukiwań przedwojennych tradycji tanecznych zorganizowanych w dwóch zbiorach:

Zasoby badań etnochoreologicznych ROKiS

  • zbiór badań etnochoreologicznych, realizowanych w latach 1991­-1999 wspólnie przez Regionalny Ośrodek Kultury i Sztuki w Suwałkach i prof. Dariusza Kubinowskiego z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie na obszarze byłego województwa suwalskiego (północna Suwalszczyzna — na pograniczu kulturowym polsko-litewskim oraz na obszarze wschodnich Mazur — wśród osiedlających się po 1945 r. migrantów z Wileńszczyzny i Grodzieńszczyzny). Badania te realizowane przy współudziale instruktorów byłego ROKiS-u pozwoliły na odtworzenie części tańców, które są obecnie praktykowane przez niektóre zespoły, w tym zespół folklorystyczny „Pogranicze” z Szypliszk i Zespół Pieśni i Tańca „Suwalszczyzna”. Fragmenty tych archiwów prezentujemy na stronach poszczególnych tańców.

Zasoby własne

  • zbiory własne SOK (wcześniejszego Wojewódzkiego Domu Kultury i Regionalnego Ośrodka Kultury i Sztuki) z obszaru folklorystyki muzycznej, obrzędowej i tanecznej, zarejestrowane w latach 1990­-2005 na nośnikach VHS. Zbiory te to rejestracja etnograficznych badań własnych (regionalne zabawy suwalskie, obrzędowość doroczna na Suwalszczyźnie), a także imprez i wystaw promujących lokalną (i nie tylko) kulturę tradycyjną. Są więc i jarmarki, i wystawy tkactwa dwuosnowowego, kowalstwa, realizowane zarówno w Suwałkach, jak i w Węgorzewie, które wówczas znajdowało się w jednym z Suwałkami województwie; są festiwale krajowe, na których prezentował się Zespół Pieśni i Tańca „Suwalszczyzna”, wreszcie obszerne materiały archiwalne Zespołu. Opracowywane stopniowo materiały prezentujemy na stronach poszczególnych tańców oraz w działach MuzykaObrzędy.

 

Kontakt dla zainteresowanych głębszą znajomością z wymienionymi tu archiwami Suwalszczyzny:
Małgorzata Wojdełko, gł. instruktor ds. tańca ludowego
ul. T. Noniewicza 71, 16-400 Suwałki
tel. 87 566 42 11, e-mail: suwalszczyzna@soksuwalki.eu

Top